مقام امام زین‌العابدین (نجف)مقام امام زین‌العابدین (علیه‌السّلام)، در کشور عراق در شهر نجف، در خیابان کمربندی نجف قدیم و نزدیک مرقد صافی صفا و در ضلع غربی آستان مقدس علوی قرار دارد؛ به‌گونه‌ای که با کشیدن خط فرضی از راس گنبد مقام تا راس گنبد حرم مطهر علوی، صحن و شبستان حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) به صورت قرینه به دو بخش تقسیم می‌شود. این مقام در حقیقت، محل توقف و اقامت امام زین‌العابدین (علیه‌السّلام) در زمان زیارت جدشان، امیرمؤمنان (علیه‌السّلام) بوده و حضرت در اینجا به عبادت و نماز پرداخته‌اند. ۱ - موقعیت جغرافیاییدر ضلع غربی حرم مطهر علوی و در سمت جنوبی مرقد صافی صفا یمانی در نجف اشرف، مقامی قرار دارد که از آن به نام "مقام امام زین‌العابدین (علیه‌السّلام)" یاد شده و به امام سجاد (علیه‌السّلام) منسوب است. این مقام در محله «العماره»، یکی از چهار محله معروف شهر نجف قدیم و در بیرون از دیوار شهر قدیم و در مرکز مکانی که اهالی نجف آن را «الثلمه» می‌نامند، واقع است. ۲ - تاریخچه بناگفته می‌شود ساختمان زیارتگاه در دوره صفوی، بنا گشته و در اواخر دوره عثمانی نیز بازسازی شده است. [۱]
آل محبوبة، جعفر، ماضی النجف وحاضرها، ج۱، ص۹۴.
۳ - محل عبادت امامبراساس منابع تاریخی، در زمانی که مزار مطهر امیرمؤمنان (علیه‌السّلام) بر مردم پنهان بود، امام سجاد (علیه‌السّلام)، هر بار که برای زیارت امام علی (علیه‌السّلام)، جد بزرگوارشان به نجف می‌آمدند، در اینجا اقامت کرده و به نماز و عبادت مشغول می‌شدند. بعدها در جایگاه نماز ایشان مسجدی بزرگ ساخته شد با نام "مقام امام زین‌العابدین (علیه‌السّلام)"، بنابراین مقام حضرت زین‌العابدین (علیه‌السّلام)، در واقع مکانی است که امام سجاد (علیه‌السّلام) در آنجا به عبادت و نماز می‌پرداختند. براساس روایتی که سید بن طاووس نقل کرده، امام زین‌العابدین (علیه‌السّلام) به کوفه وارد شده و در مسجد آن، نماز گزارده و همراه با ابوحمزه ثمالی، به زیارت جد بزرگوار خود، امیرمؤمنان (علیه‌السّلام) رفته است. [۲]
ابن طاووس، عبدالکریم بن احمد، فرحة الغری فی تعیین قبر امیرالمؤمنین علی (علیه‌السّلام)، ص۱۴۱-۱۴۳.
۴ - بازسازی و توسعهاین مقام تاریخی که نخستین زیارتگاه امیرمؤمنان محسوب می‌شود اکنون در حال بازسازی است. ساختمان قدیم مقام امام زین العابدین (علیه‌السّلام) بر اثر گذر زمان و تخریب قسمتی از آن در زمان صدام، شکل نامناسبی یافته بود که با توافقات صورت گرفته، تخریب شده و در دو طبقه با زیر بنای ۳ هزار متر مربع احیا شده است. محل قرار گرفتن مقام تاریخی امام زین العابدین (علیه‌السّلام) در ضلع غربی حرم مطهر به‌گونه‌ای است که با کشیدن خط فرضی از راس گنبد آن تا راس گنبد حرم مطهر علوی، صحن و شبستان حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) به صورت قرینه به دو بخش تقسیم می‌شود. نوع قرارگیری این محل در ابتدای ورودی صحن مطهر حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) است که تداعی‌کننده مسیر حرکت ائمه معصوم به سمت مضجع مطهر مولای متقیان است. ۵ - فهرست منابع• ماضی النجف وحاضرها، جعفر آل محبوبة، بیروت، دار الاضواء، ١۴٠۶ه. ق - ١٩٨۶م. • فرحة الغری فی تعیین قبر امیرمؤمنان علی (علیه‌السّلام) فی النجف، غیاث‌الدین عبدالکریم بن احمد الحسینی (ابن طاووس)، تحقیق: محمد مهدی نجف، النجف، العتبة العلویة المقدسة، ١۴٣١ه. ق - ٢٠١٠م. ۶ - پانویس
۷ - منابعزیارتگاههای عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، ج۱، ص۷۷، برگرفته از مقاله «مقام امام زین‌العابدین». |